Na liście krajowych inteligentnych specjalizacji (KIS) na 2021 r. znajduje się trzynaście dziedzin uznanych za priorytetowe dla rozwoju konkurencyjności polskiej gospodarki opartego na innowacjach. Obszary zostały zidentyfikowane przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii przy ścisłej współpracy z PARP, przedstawicielami firm, naukowcami oraz ekspertami branżowymi. Cel: skupienie inwestycji w obszarach zapewniających jak największy przyrost wartości dodanej w gospodarce, jej konkurencyjności oraz optymalne wykorzystanie zasobów dzięki badaniom, rozwojowi i innowacjom. Na potrzeby wsparcia procesów zarządzania KIS Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości przygotowała dwa raporty, które zawierają m.in. przegląd systemów monitoringu IS oraz programów badań na rzecz identyfikacji i aktualizacji IS (w tzw. Procesów Przedsiębiorczego Odkrywania inteligentnych specjalizacji) w wybranych krajach oraz 16 polskich regionach. Powstanie raportów współfinansowano z środków unijnych, programu Inteligentny Rozwój.
– Podstawnym wyzwaniem systemu IS jest fakt, że specjalizacje nie mają charakteru typowej klasyfikacji statystycznej, a co do zasady przenikają między tradycyjnymi podziałami sektorowymi, grupami towarowymi, dziedzinami nauki i techniki, czerpią z różnych technologii i modeli rozwoju produktu, jako że są związane z przełomowymi innowacjami, które wymykają się sztywnym podziałom i lubią powstawać „na styku” – ocenia Jacek Pokorski, kierownik w Departamencie Analiz i Strategii w PARP.
PARP zaprasza przedsiębiorców do udziału w PPO. Spotkania przedsiębiorców z udziałem przedstawicieli nauki, otoczenia biznesu i administracji, odbywają się cyklicznie, w ramach tzw. Smart Lab-ów. W obecnej perspektywie finansowania wzięło w nich udział ponad 900 uczestników.
Więcej informacji wkrótce na stronie smart.gov.pl.
Benchmarking międzynarodowy – jak robią to inni
Państwa członkowskie UE, niezależnie od stopnia ich innowacyjności, ciągle szukają formuły pozwalającej na bardziej ścisłą i efektywną współpracę pomiędzy zaangażowanymi stronami rynku innowacji oraz przepływ wiedzy od przedsiębiorców do administracji (na szczeblu krajowym i regionalnym), odpowiedzialnej za tworzenie strategii innowacji i programy wsparcia w tym obszarze. Obecnie odbywa się to głównie na zasadzie networkingu i podtrzymywania osobistych relacji. W niektórych krajach kluczową rolę odgrywają także organizacje zrzeszające przedsiębiorców, takie jak klastry czy izby gospodarcze – wynika z raportu „Benchmarking systemów monitoringu Inteligentnych Specjalizacji oraz Procesu Przedsiębiorczego Odkrywania. Raport na poziomie międzynarodowym”, przygotowanego przez PARP przy współpracy z ekspertami międzynarodowego konsorcjum Fundacji Rozwoju Badań Społecznych i spółek Civitta.
W raporcie czytamy, że różnice w sposobie organizacji systemu IS poszczególnych krajów, wynikają m.in. z wcześniejszych działań krajów prowadzonych na tym obszarze. Zanim IS stały się jednym z wymogów europejskiej Smart Specialisation Strategy (określającej koncentracje wydatków publicznych na badania, rozwój i innowacje), kraje-liderzy innowacyjności już wcześniej (na zasadzie dobrowolności) prowadziły działania związane z koncentracją wydatków inwestycyjnych na B+R+I w priorytetowych dziedzinach gospodarki – które zapewniały im największy przyrost wartości dodanej i wzrost konkurencyjności na rynkach zagranicznych – wówczas nie nazywając ich jeszcze inteligentnymi specjalizacjami. Wykorzystali oni istniejące wówczas procesy innowacyjne i wpisali je w dokumenty strategiczne na rzecz IS. Z kolei kraje podobne do Polski, co do zasady przygotowywały strategie i struktury systemu IS niemal od podstaw, w szczególności na potrzeby spełnienia warunku ex ante dla wykorzystania funduszy europejskich z ówczesnej nowej perspektywy na lata 2014-2020.
– Jedną z rekomendacji płynącą z raportów PARP jest, aby przy monitorowaniu IS łączyć podejścia i narzędzia ilościowe z jakościowymi, a także rozdzielać monitorowanie aktywności w ramach działań strategicznych podejmowanych na rzecz IS, od monitorowania skutków tych aktywności (w tym ewaluacji realnego wpływu IS na gospodarkę). Z kolei w zakresie PPO rekomenduje się włączanie do procesu istniejących (lokalnych) innowacyjnych ekosystemów i ich aktorów (np. klastry, parki technologiczne, stowarzyszenia przedsiębiorców) – wskazuje Marta Lesiak, z Departamentu Analiz i Strategii PARP, odpowiedzialna za projekty bechmarkingu międzynarodowego i regionalnego IS.
