Gospodarki europejskie stosunkowo szybko podnoszą się po lockdownach, ale rynek pracy przechodzi okres gwałtownych i głębokich zmian. Pandemia przyspieszyła wiele procesów. Na znaczeniu zyskały m.in. funkcjonujące już wcześniej pozaetatowe formy zatrudnienia, a automatyzacja i digitalizacja stały się koniecznością, wymuszając zdobywanie nowych kompetencji. Z kolei starzejąca się Polska i Europa pilnie potrzebują wykwalifikowanej siły roboczej i podejmują wiele wysiłków, aby zdobyć pracowników zza granicy. To wnioski z ostatnich raportów „Rynek pracy, edukacja, kompetencje. Aktualne trendy i wyniki badań” przygotowanych przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości.
Cykl raportów PARP przedstawia wyniki aktualnych badań i analiz dotyczących polskiego i międzynarodowego rynku pracy. Prezentowane zestawienia danych za ostatnie 12 miesięcy pozwalają śledzić kierunki zachodzących zmian.
Polska wypada korzystnie na tle Europy
Z najnowszych dostępnych danych wynika, że sytuacja w Polsce należy do korzystnych na tle europejskim. Według Eurostatu, stopa bezrobocia dla krajów członkowskich UE-27 w lipcu 2021 r. wyniosła 6,9%, dla strefy euro (UE-19) – 7,6%, a dla Polski – 3,4%. Nasz kraj zajął w tym rankingu 4. miejsce. Dla porównania, najniższą stopę bezrobocia zarejestrowano w Czechach (2,8%), Holandii (3,1%) i na Malcie (3,3%). Najgorsza sytuacja panuje w krajach śródziemnomorskich. Wskaźnik bezrobocia w Grecji wyniósł w tym okresie 14,6%. Na drugim miejscu znalazła się Hiszpania w wynikiem 14,3%, a trzecie miejsce zajęły Włochy (9,3%).
Stopa bezrobocia w Polsce spadała od początku 2021 r. Obecnie drugi miesiąc z rzędu utrzymuje się na poziomie 5,8% (różnica wartości wskaźnika liczonego przez GUS i Eurostat wynika z odmiennego sposobu liczenia). Z danych Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wynika, że pod koniec sierpnia 2021 r. w urzędach pracy było zarejestrowanych 961,8 tys. bezrobotnych, tj. o 13,1 tys. mniej niż miesiąc wcześniej i o 66,2 tys. mniej niż w lipcu 2020 r. W sierpniu br. do UP zgłoszono 113,3 tys. wolnych miejsc pracy i aktywizacji zawodowej, tj. o 16,9 tys. (17,5%) więcej niż rok wcześniej.
Spadek bezrobocia
Bezrobocie spadło w 12 z 16 województw – najwyższe odnotowano w województwach: warmińsko-mazurskim (8,7%), podkarpackim (8,4%), kujawsko-pomorskim (8,1%), najniższe zaś w: wielkopolskim (3,4%), śląskim (4,6%) i mazowieckim (4,9%).
Prognozy na IV kwartał 2021 roku dla osób poszukujących pracy w Polsce są optymistyczne. Niemal 1/5 pracodawców dużych przedsiębiorstw przewiduje zwiększenie zatrudnienia. Prognozy w przypadku średnich i małych przedsiębiorstw wynoszą odpowiednio +11% i +10%. Mikroprzedsiębiorstwa spodziewają się wzrostu zatrudnienia na poziomie +5%.
Specjaliści w cenie
Nowa rzeczywistość, którą przyniosła przedsiębiorcom pandemia COVID-19, wymusiła zatrudnienie większej liczby specjalistów posiadających umiejętności z zakresu nauk ścisłych, technologii, inżynierii i matematyki. Tego typu ofert pracy, w sierpniu 2021 r., było aż o 133% więcej niż rok wcześniej. Jednakże oprócz umiejętności technicznych, ważną rolę odgrywają znawcy kompetencji miękkich. Ofert pracy na stanowisko HR Business Partner było o 169% więcej niż przed rokiem, a na stanowisko rekruter - o 97%.
Maleje liczba benefitów w ofertach - w sierpniu 2021 r. pracodawcy oferowali ich średnio po 6,4 vs 6,6 w lipcu 2021 r. Najczęściej wymienianym w ofertach pracy benefitem były różnego rodzaju szkolenia (72% wskazań vs 81% miesiąc wcześniej) i pakiety medyczne (56% vs 60%).
Wzrosły oczekiwania pracodawców względem przyszłych pracowników. Na jedną ofertę przypada ich średnio 5,6 (5,4 w lipcu 2021 r.). Od kandydatów przede wszystkim oczekiwano doświadczenia (79%), odpowiedniego wykształcenia (53%), znajomości języka obcego (41%) oraz dyspozycyjności (29%).
Ponad połowa przedsiębiorstw (54%) zgłasza chęć zwiększenia liczby pracowników czasowych w swoich organizacjach.
– Wzrasta zainteresowanie pracownikami czasowymi. Pracodawcy coraz częściej korzystają z pozaetatowych form zatrudnienia, chcąc w ten sposób zapewnić sobie elastyczność w zarządzaniu kosztami zatrudnienia czy sprostać zwiększonemu popytowi na ich produkty lub usługi. Dzięki elastycznym formom zatrudnienia mogą pozyskać również kompetencje niezbędne do realizacji bądź ukończenia konkretnych projektów. Od pracowników pozaetatowych oczekuje się proaktywnej postawy, właściwego podejścia do pracy, komunikatywności oraz umiejętności pracy w zespole – mówi Anna Skowrońska, ekspert Departamentu Analiz i Strategii PARP.
Równość kobiet i mężczyzn na rynku pracy
Według raportu McKinsey&Company, firmy, które stosują zasadę równości płci w zatrudnieniu kadry zarządzającej osiągają lepsze wyniki finansowe niż te, w których wśród zarządzających jest niewiele kobiet lub nie ma ich wcale. Ta zależność występuje również w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Ocenia się, że wyrównanie szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy w tym regionie mogłoby przyczynić się do wzrostu PKB o równowartość 146 mld euro rocznie do 2030 r. Dla Polski może to być dodatkowe ponad 9% PKB, co odpowiada blisko 300 mld zł rocznie.
Zwiększenie udziału kobiet w rynku pracy, liczby godzin płatnych przepracowanych przez kobiety oraz powiększenie reprezentacji kobiet w sektorach o największej produktywności powinny pomóc w realizacji powyższego scenariusza.
Pandemia COVID-19 może temu jednak przeszkodzić. Ponad 40% kobiet przyznało, że epidemia koronawirusa skłoniła je do rozważenia ograniczenia życia zawodowego. 54% kobiet i 25% mężczyzn deklaruje, że zmniejszyłoby liczbę godzin pracy, przeszłoby na niepełny etat lub całkowicie porzuciło pracę zarobkową.
O raporcie
Raporty z serii „Rynek pracy, edukacja, kompetencje. Aktualne trendy i wyniki badań” są realizowane w ramach usługi infobrokeringu na potrzeby Rady Programowej ds. Kompetencji koordynującej działanie systemu Sektorowych Rad ds. Kompetencji.
Zapoznaj się z pełną wersją raportu: link.
Kontakt dla mediów: Aleksandra Tabaczyńska, PARP
e-mail: Aleksandra_tabaczynska@parp.gov.pl
tel.: +48 664 038 140
