Produkty, usługi i technologie w codziennym życiu dostępne dla wszystkich

W Polsce coraz częściej poruszany jest temat dostępności produktów, usług i przestrzeni dla osób z niepełnosprawnościami, a także osób ze szczególnymi potrzebami. Tworzone są do tego dedykowane rozwiązania, dzięki którym poszczególne grupy nie są wykluczane ze społeczeństwa. Działania te są potrzebne, żeby ulepszyć już istniejące i stosowane na szeroką skalę rozwiązania.

Przy tworzeniu nowych produktów i technologii, warto jednak od razu zastanowić się, w jaki sposób sprawić, by były dostępne dla wszystkich. Dlatego myślenie o dostępności powinno towarzyszyć przedsiębiorcom już na etapie tworzenia ich usług i produktów. Zasady projektowania produktów, środowiska, programów i usług, w taki sposób, by były użyteczne dla wszystkich w możliwie największym stopniu, bez potrzeby adaptacji to zasady uniwersalnego projektowania. Jeśli natomiast konieczne jest dostosowywanie produktów już istniejących do osób ze szczególnymi potrzebami, wówczas stosuje się technologie asystujące i kompensacyjne.

– W Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, zarówno w projektach inwestycyjnych, jak i działaniach doradczo-szkoleniowych, dostępność odgrywa ważną rolę. Mamy specjalne projekty skierowane na wsparcie przedsiębiorców w zakresie zwiększania świadomości w tych obszarach oraz tworzenia dostępnych produktów i rozwiązań. Co więcej, jako Agencja dostosowujemy swoje usługi do potrzeb przedsiębiorców ze szczególnymi potrzebami. Nasza infolinia jest dostosowana do obsługi pytań od osób niesłyszących, a zarówno online, jak i w siedzibie korzystamy z rozwiązań tłumaczy języka migowego. PARP od dawna realizuje zapisy ustaw dotyczących dostępności, wpisując się w założenia rządowego programu „Dostępność Plus” – mówi Dariusz Budrowski, Prezes PARP.

Wśród projektów, które powstały dzięki funduszom europejskim są takie, które stosują zasady uniwersalnego projektowania lub tworzą produkty dostosowane do specjalnych potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Dobrym przykładem jest firma Alfa Pracownia Stolarska Marek Węgrzyn, która w ramach programu „Bony na innowacje dla MŚP”, finansowanego w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR), otrzymała dofinansowanie w wysokości prawie 216 tys. zł. Jest ona autorem projektu wzorniczego linii mebli kuchennych przeznaczonych do ułatwienia funkcjonowania osobom z dysfunkcjami. Istotą projektu jest stworzenie linii wzorniczej mebli, składającej się z minimum pięciu elementów, które spełniają funkcje o charakterze użytkowym, jak też estetycznym. Projekt wzorniczy uwzględnia odmienne potrzeby funkcjonalne, jakie występują u osób niepełnosprawnych ruchowo i niedowidzących.

Kolejnym przykładem jest firma MAD Adam Zdanowicz, która dofinansowanie w kwocie ponad 332 tys. zł przeznaczyła na zamówienie usługi badawczej, której wynikiem ma być innowacja produktowa, polegająca na opracowaniu koncepcji i stworzeniu prototypu specjalistycznego roweru. Rowery te będą przeznaczone dla osób, których główną cechą niepełnosprawności jest niskorosłość (np. osoby chore na achondroplazję). Rezultatem prac badawczo-rozwojowych będzie opracowanie rozwiązań technologicznych w zakresie mechaniczno-geometrycznym, obejmującym wykonanie rowerów, których geometria i elementy wyposażenia umożliwią jazdę tej grupie osób.

W ramach programu „Design dla przedsiębiorców”, finansowanego również w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, firma Rabugino Sp. z o.o. otrzymała ponad 422 tys. zł na opracowanie projektu funkcjonalnych wózków do sklepów, m.in. zmniejszających przestrzeń pomiędzy wózkami. Wdrożone wózki TWINST są zgodne z koncepcją uniwersalnego projektowania (choć nie są tzw. wózkami specjalnymi, przeznaczonymi do użytkowania przez osoby niepełnosprawne). Dzięki obniżonej wadze, mniejszym gabarytom i doskonałej manewrowalności (wielokierunkowości) są łatwiejsze w obsłudze dla osób o obniżonej sile fizycznej, w tym dla mężczyzn i kobiet w podeszłym wieku. Wszystkie elementy plastikowe (kosz, rączka) są wykonane w całości z tworzywa sztucznego, pochodzącego z recyklingu.

Kolejnym przykładem projektu, który uzyskał dofinansowanie w wysokości prawie 362 tys. zł w ramach tego konkursu, jest firma Body-Work S.C. Dominik Zawadzki, Paweł Krótki. Zaprojektowała ona gamę koszulek terapeutycznych dla kobiet, mężczyzn i dzieci. Koszulki powstały z myślą o każdej osobie, która chce wspomóc utrzymanie wyprostowanej postawy ciała podczas codziennych, życiowych czynności, w szczególności o osobach, które mają tendencję do garbienia się lub odczuwają bóle i napięcia mięśniowe w ramionach, klatce piersiowej i przede wszystkim plecach. Koszulki opracowano pod kątem trzech funkcji: prewencyjnej, korekcyjnej i terapeutycznej. Mają one pomagać w odciążeniu kręgosłupa narażonego na siedzący tryb życia i brak ruchu. Koszulki zostały zaprojektowane tak, aby mogły stanowić odzież codziennego użytku i nie kojarzyły się wyłącznie z salą ćwiczeń do rehabilitacji.  

Natomiast firma Stal&System, dzięki wsparciu wynoszącemu ponad 531 tys. zł, wprowadziła do swojej oferty nowoczesną odbojnicę. Jej funkcjonalność zakłada ograniczenie strefy ruchu pojazdów, np. przy galeriach handlowych, urzędach czy obiektach sportowych. Podczas parkowania, zbliżający się pojazd ostrzegany jest o przeszkodzie sygnałem świetlnym oraz dźwiękowym. System wyposażony jest we własne zasilanie, uzyskane dzięki połączeniu panelu fotowoltaicznego z akumulatorem. Ponadto ma możliwość zastosowania różnego rodzaju paneli wypełniających np. z oznaczeniem miejsca parkingowego dla osób niepełnosprawnych.

Wpisując się w retorykę propagowania dostępności, PARP realizuje także projekt „Dostępność szansą na rozwój”, w ramach którego mikro, małe, średnie, ale także duże przedsiębiorstwa mogą otrzymać 100 proc. finansowania na szkolenia i doradztwo, dotyczące zasad uniwersalnego projektowania oraz technologii asystujących i kompensacyjnych. Kursy obejmą również wiedzę z zakresu wprowadzania tych usług na rynek. Konkurs finansowany jest z Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (POWER). Głównym założeniem projektu jest przedstawienie przedsiębiorcom możliwości czerpania dodatkowych korzyści finansowych poprzez dostosowanie oferowanych przez nich produktów i usług do potrzeb osób z niepełnosprawnością, seniorów lub dzieci. Eksperci zajmujący się uniwersalnym projektowaniem, bezpłatnie doradzą im, w jaki sposób dokonać odpowiednich zmian, nie ponosząc przy tym zbyt wielkich kosztów.