Branża lotniczo-kosmiczna. Premiera wyników badań I edycji Branżowego Bilansu Kapitału Ludzkiego

W badaniu dotyczącym branży lotniczo-kosmicznej udział wzięło zróżnicowane grono respondentów: pracodawców, pracowników, a także ekspertów specjalizujących się w analizie branży, ekspertów z instytutów badawczych, przedstawicieli środowisk edukacyjnych.

Badanie, prowadzone we współpracy z Sektorową Radą ds. Kompetencji Przemysłu Lotniczo-Kosmicznego, miało na celu zwiększenie wiedzy na temat stanu i kierunków rozwoju kadr w sektorze i związanego z nim zapotrzebowania na kompetencje, a także określenie determinujących go wyzwań, mających swe źródło w zmianach społecznych, gospodarczych i technologicznych.

Branża lotniczo-kosmiczna wciąż wykazuje wysokie zapotrzebowanie na nowych pracowników. W segmencie średnich i dużych przedsiębiorstw – od lipca 2020 do lipca 2021 – pracowników poszukiwała ponad 1/3 podmiotów. Badania pokazały, że trudności w znalezieniu odpowiednio wykwalifikowanego personelu dotyczą przede wszystkim wyspecjalizowanych kadr inżynieryjnych. Z opinii pracodawców wynika, że najtrudniej znaleźć pracowników na stanowiska: technolog (17% wskazań), technik elektronik (16%), kierownik produkcji (12%) oraz technik automatyk (12%).

Aż 60% pracodawców, którzy przeprowadzali rekrutację, miało problemy związane z tym procesem. Częściej trudności rekrutacyjnych doświadczali przedsiębiorcy średnich i dużych firm. Biorą się one w głównej mierze z wysokiego kompetencyjnego progu rozpoczęcia kariery na stanowiskach pracy w branży. Dla większości z kluczowych stanowisk wymagane jest wykształcenie wyższe na kierunku ścisłym lub związanym z branżą.

W ciągu najbliższych 12 miesięcy, 30% pracodawców planuje zatrudnić nowych pracowników na inne stanowiska niż kluczowe, przy czym najwięcej przedsiębiorców wskazało na pracownika z zakresu IT (18%). Jest do zgodne z ogólną tendencją rynkową – specjalistów ds. IT brakuje nie tylko w Polsce, ale na całym świecie.

Aż 73% pracodawców uważa, że liczba pracowników w ich firmach nie zmieni się w ciągu najbliższych 3 lat. Jedynie, co dziesiąty pracodawca przewiduje wzrost zatrudnienia, który będzie dotyczyć przede wszystkim pracowników na stanowiskach pilota oraz technologa. W przypadku perspektywy długookresowej tylko 3% pracodawców przewiduje pojawienie się nowych stanowisk, a będą to: pracownik z zakresu IT, programista, tester, automatyk oraz specjalista ds. recyklingów.

Aż 81% ogółu badanych pracowników w sektorze przemysłu lotniczo-kosmicznego deklaruje, że jest zadowolona z pracy. Co więcej, stopień ich własnego przygotowania przez system kształcenia do pełnienia powierzanych im zadań jest oceniany relatywnie wyżej na tle analogicznych ocen ze strony pracodawców (83%).

24% pracowników wskazuje, że do realizacji zadań zawodowych na ich stanowiskach wymagane są dodatkowe uprawnienia. Wśród nich 19% deklaruje posiadanie wymaganych przez pracodawców uprawnień. W grupie najczęściej wskazywanych licencji, które posiadają zatrudnieni pracownicy, są: certyfikaty zarządzania i kontroli jakości, licencja pilota, wykształcenie z konkretną specjalizacją techniczną.

Jak wskazują wyniki badań, 68% pracodawców z branży weryfikuje poziom umiejętności pracowników, przy czym 39% przedsiębiorców zadeklarowało, że weryfikacja odbywa się systematycznie (co najmniej raz na rok). W przypadku średnich i dużych firm liczba respondentów dokonujących systematycznej oceny jest większa (60%). Co więcej, regularna weryfikacja kompetencji dotyczy 55% przedsiębiorstw z podsektora transportu lotniczego, 54% produkujących statki powietrzne, statki kosmiczne i podobne urządzenia oraz 50% działających w ramach produkcji instrumentów i przyrządów pomiarowych, kontrolnych i nawigacyjnych.

Najczęstszym sposobem weryfikacji umiejętności pracownika okazała się rozmowa z przełożonym (69% wskazań pracodawców). Za drugi najczęściej wykorzystywany sposób uznano ocenę opisową (20%). Najrzadziej respondenci wskazywali na korzystanie z kwestionariuszy oceny (13%).

Branża lotniczo-kosmiczna z chęcią inwestuje w rozwój kompetencji swoich pracowników – badanie wykazało, że 75% badanych pracodawców rozwija kompetencje pracowników w jakiejkolwiek formie, w ciągu ostatnich 12 miesięcy. W kwestii form rozwijania umiejętności pracowników badane firmy w ciągu ostatnich 12 miesięcy korzystały głównie z instruktaży dotyczących np. obsługi nowego sprzętu, maszyn, oprogramowania (44%), a także z kursów i szkoleń wewnętrznych, realizowanych przez pracowników firmy (36%) – nie licząc BHP i pPpoż.

Jednym z największych wyzwań branży w ostatnim czasie jest pandemia COVID-19, która zdeterminowała jej funkcjonowanie. Badania pokazują, że ta oczekuje powrotu do dynamicznego globalnego wzrostu koniunktury w kolejnych latach. Funkcjonowanie branży zależeć będzie od szeregu trendów i czynników, takich jak: trendy technologiczne, biznesowe, czynniki społeczne, ekonomiczne i prawne. Zgodnie z szacowaniami Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Powietrznych (październik 2021 r.), powrót do poziomu sprzed pandemii spodziewany jest najwcześniej w 2024r.

10% pracodawców przewiduje wzrost liczby pracowników. W miarę upływu czasu (do 3 lat i ponad 3 lata) będzie widoczne przenikanie się stanowisk i ról z branży informatycznej, w związku z postępującą informatyzacją i cyfryzacją wszelkich form działalności biznesowej. Zwłaszcza w sektorze kosmicznym możliwości łączenia kompetencji informatycznych z wysokospecjalistycznymi kompetencjami dziedzinowymi są uznawane za bardzo szerokie. W podobnym kierunku idą przewidywania ekspertów zaangażowanych na etapie badania delphi – ich zdaniem, w bliskiej przyszłości, stanowiska będą miały charakter bardziej transdyscyplinarny, gdzie często obszarem jednej ze specjalizacji będzie IT.

Szczegółowe wnioski z raportu zostaną przedstawione na webinarze z cyklu „Branżowy Bilans Kapitału Ludzkiego”, który odbędzie się 19 maja 2022 r. o godz. 10:00.