JAK SZTUCZNA INTELIGENCJA ZMIENI RYNEK PRACY? SPRAWDŹ JAKIE UMIEJĘTNOŚCI MUSISZ MIEĆ, ŻEBY ZWIĘKSZYĆ SWOJE SZANSE W OBLICZU NADCHODZĄCYCH ZMIAN

31 sierpnia 2017

Rozwój technologii stawia nas na krawędzi rewolucji na rynku pracy. Coraz więcej zawodów zostanie zastąpionych przez komputery i roboty. Przedsmak tego co nas czeka pokazał nam Uber. Wystarczył pomysł i aplikacja mobilna na smartfony, aby teoretycznie każdy kierowca mógł zastąpić taksówkarza. Uber odniósł fenomenalny sukces finansowy jako rozwijający się biznes, ale spowodował również fale protestów taksówkarzy, które z czasem przybierają coraz bardziej radykalną formę.

Co prawda w niektórych krajach prawo zostało zmieniane tak, by chronić taksówkarzy, postęp ma jednak to do siebie, że na większa skalę nie da się go zatrzymać. Tak jak rynek muzyczny nie obronił się przed plikami MP3, a później streamingiem w postaci serwisów takich jak Spotify. Wiele firm pracuje nad autonomicznymi samochodami, z Google na czele. Uber jest zainteresowany tą technologią i w niedalekiej przyszłości dzisiejsi kierowcy Ubera mogą znaleźć się po tej samej stronie barykady, co obecnie atakujący ich taksówkarze.

Początkowo obawa przed samojezdnymi samochodami może hamować ich ekspansję, ale nie na długo. Szybko okaże się, że takie rozwiązanie jest tańsze od zatrudniania kierowców zawodowych i znacznie bezpieczniejsze, wykluczy zmęczenie, niewyspanie, rozproszenie uwagi, czy nietrzeźwość. Pozwoli także znacznie zmniejszyć korki w miastach, pierwotnie niwelując konieczny czas reakcji, a później wykluczając konieczność stosowania sygnalizacji świetlnej. W efekcie nie tylko taksówkarze, ale również transport towarów jak i auta zwykłych użytkowników zostaną zastąpione autonomicznymi wersjami.

Samochody to nie jedyny przykład. W Dubaju roboty będą patrolowały ulice razem z policjantami, a Amazon właśnie opracował algorytm projektujący ubrania na podstawie kilku zdjęć, które mu dostarczymy. To dopiero początek, można go porównać do pierwszych smartfonów, które dzieliła przepaść od dzisiejszych urządzeń, albo do internetu bazującego na linii telefonicznej dial-up w stosunku do dzisiejszego stałego łącza szerokopasmowego.

Warto zadać sobie pytanie jakie zawody zostaną zautomatyzowane w nadchodzących latach, oraz jakie umiejętności będą najbardziej pożądane na zupełnie nowym rynku pracy.

Jakie zawody zostaną zautomatyzowane jako pierwsze?

Sprzedawcy kredytów i pożyczek, recepcjoniści, osoby udzielające informacji, asystenci prawni, sprzedawcy detaliczni, kierowcy, ochroniarze, pracownicy restauracji sieciowych, barmani, personalni doradcy finansowi oraz reporterzy to w kolejności zawody najbardziej zagrożone na rynku pracy według badaczy z Uniwersytetu Oksfordzkiego.

Obszary, w których technologia w najbliższym czasie zastąpi ludzi, to wyciąganie wniosków na bazie analizy danych, zwłaszcza w postaci Big Data, przetwarzanie informacji, oraz proste, powtarzalne czynności mechaniczne. Firma analityczna CB Insights określa ten segment mianem przewidywalnego środowiska pracy, nie obciążonym nadmiarem prawnych regulacji.

Bardziej konstruktywne będzie zadanie pytania o umiejętności, które jednocześnie uczynią nas atrakcyjnym na rynku pracy, pozwolą dobrze zarabiać, ale jednocześnie są najmniej podatne na automatyzację.

W jakim kierunku dążyć, aby zapewnić sobie największe szanse na rynku pracy?

Serwis 80000hours.org przeprowadził szeroko zakrojona analizę. W przeciwieństwie do wielu innych badań tego typu autorzy nie skupili się wyłącznie na wzroście dochodów i samym fakcie dostania pracy, ale uwzględnili także wskaźniki satysfakcji z wykonywanej pracy, prawdopodobieństwo przyszłej automatyzacji oraz jak szeroko poszukiwane są dane umiejętności.

Zaskakujący może być fakt, że wśród 35 umiejętności przydatnych w 600 zawodach wyszczególnionych przez urząd pracy w Stanach Zjednoczonych, te związane z przedmiotami ścisłymi i programowaniem nie okazały się najbardziej atrakcyjne, chociaż wciąż zajmują dość wysokie pozycje.

Od umiejętności ścisłych cenniejsze z punktu widzenia rynku pracy okazały się niektóre umiejętności miękkie. Na samym szczycie znalazły się umiejętności przywódcze, umiejętność krytycznego myślenia, zarządzanie czasem, rozwiązywania problemów, koordynacji i aktywnego uczenia się. Ważne są także komunikacja i percepcja społeczna. Warto zwrócić uwagę, że w ostatnim czasie wynagrodzenie w zawodach wymagających umiejętności ścisłych wzrosło o 10%, ale w przypadku umiejętności humanistycznych aż o 30%.

Przy okazji okazało się, że umiejętności przydatne w dobrze płatnej pracy, która jest satysfakcjonująca są mocno skorelowane z mniejszym prawdopodobieństwem automatyzacji. Można więc połączyć przyjemne z pożytecznym.

Kolejnym czynnikiem jest fakt, że wielu pracodawców jest już dziś zadowolonych z wykształcenia bazującego na przedmiotach ścisłych u swoich pracowników, ale widzą pole do poprawy w przypadku rozwiązywania problemów, zarządzania swoją pracą, komunikacją słowną, oraz świadomością biznesową.

Najtrudniejsza do zautomatyzowania jest kreatywność i inteligencja społeczna. Za to najbardziej skorelowane z satysfakcją z wykonywanej pracy jest kapitał społeczny, proaktywność i ekstrawersja. Nietrudno zauważyć, że programista specjalizujący się w określonych technologiach ma znacznie węższe możliwości wykorzystania swoich zdolności, niż ktoś o szeroko pojętych zdolnościach przywódczych.

Reasumując, najmniejszą szansę na zautomatyzowanie moją takie zawody jak psycholog, terapeuta, choreograf, nauczyciel oraz osoby odpowiedzialne za zarządzanie zasobami ludzkimi.

W świadomości wielu ludzi istnieje przekonanie, że programiści są jednym z najlepiej zarabiających zawodów. Jest to prawda, ale tylko częściowa. W przypadku osób o ścisłym wykształceniu nie brakuje stanowisk o bardzo wysokim wynagrodzeniu, jednak trzeba uwzględnić duże nierówności w tym obszarze. Mówiąc najprościej, najlepsi zarabiają najwięcej i znacząco zawyżają średnią, ale pozostała większość zarabia od nich nieproporcjonalnie mniej.

Dlaczego nie tylko umiejętności społeczne są warte uwagi?

W badaniu widać wyraźnie, że umiejętności miękkie coraz bardziej zyskują w miarę rozwoju technologii, jednak same wyniki nie mówią jeszcze wszystkiego. Odpowiedzenie na pytanie czy w takim wypadku lepiej pójść na studia humanistyczne, w zamian ścisłych nie jest takie proste.

W grę wchodzą czynniki osobiste. Nie każdy ma równie dobre predyspozycje na obu polach, a zmuszanie się do rozwijania się w kierunku, który wybitnie nam nie pasuje nie ma uzasadnienia. Dodatkowo wiele przesłanek wskazuje na to, że studia humanistyczne mają mniejszy wpływ na poprawę umiejętności miękkich, niż studia ścisłe na poprawę umiejętności ścisłych. Innymi słowy studia humanistyczne nie z każdego zrobią przywódcę, który świetnie zarządza czasem i zasobami ludzkimi. Za to studia ścisłe powinny przynieść bardziej wymierne efekty. Koszt i czas pozyskania różnych umiejętności nie jest taki sam. W tym kontekście pójście w ścisłym kierunku może okazać się bardziej opłacalne.

- komentuje Paweł Brach, wiceprezes TogetherData, pierwszego w Polsce Data Science House

Najbardziej atrakcyjne jest połączenie obu zakresów kompetencji, czyli umiejętności ścisłych z humanistycznymi. Osoby wszechstronnie wykształcone będą służyły za element łączący pomiędzy technologią, a zwykłymi ludźmi.

Kierunki ścisłe są wciąż dobrą inwestycją, zwłaszcza na niektórych polach związanych ze sztuczną inteligencją i automatyką. Warto jednak pamiętać o nie zaniedbywaniu umiejętności wykraczających poza przyjęte standardy kierunków ścisłych.

- dodaje Brach