Stabilizacja na rynku pracy – aktualne trendy i wyniki badań w zakresie kompetencji i rynku pracy

Z danych GUS wynika, że stopa bezrobocia rejestrowanego w Polsce w czerwcu 2022 r. wyniosła 4,9%. W porównaniu z majem 2022 r. spadła o 0,2 p.p., a w porównaniu z czerwcem 2021 r. była niższa o 1,1 p.p.

Stopa bezrobocia w Polsce na tle innych krajów nadal wypada bardzo korzystnie. Według aktualnych danych Eurostatu – stopa bezrobocia dla krajów członkowskich Unii Europejskiej (UE-27) w maju 2022 r. wyniosła 6,1%, a dla strefy euro (UE-19) – 6,6%. W tym czasie stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 2,7%[footnoteRef:1]. Tylko Czechy osiągnęły lepszy wynik. [1: Rozbieżność pomiędzy miesięczną wartością stopy bezrobocia na stronie Eurostatu a danymi dotyczącymi stopy bezrobocia rejestrowanego prezentowanymi na stronie GUS wynika z odmiennej metodologii zastosowanej przy gromadzeniu i opracowywaniu danych, w tym także z definicji osoby bezrobotnej.]

Zgodnie z danymi z czerwca, w urzędach pracy było zarejestrowanych 818 tys. bezrobotnych. W porównaniu z majem 2022 r. ich liczba spadła o 32,2 tys., a w porównaniu z czerwcem 2021 r. – o 175,4 tys. Wśród bezrobotnych przeważały kobiety – 448 tys. w stosunku do 369,9 tys. mężczyzn. Jednocześnie spadła liczba ofert pracy – pracodawcy zgłosili do urzędów 96,2 tys. wolnych miejsc pracy i aktywizacji zawodowej. To o 10 tys. mniej niż w maju 2022 r. i 21,6 tys. mniej niż rok wcześniej. Najwięcej wolnych miejsc pracy zgłoszono w województwie mazowieckim, śląskim i łódzkim, a najmniej w podlaskim, świętokrzyskim i opolskim.

Zgodnie z raportem Grant Thornton „Oferty pracy w Polsce”, w czerwcu 2022 r. na 50 największych portalach rekrutacyjnych w Polsce, pracodawcy opublikowali ponad 288,4 tys. nowych ofert pracy – to o 7,5% mniej niż w czerwcu 2021 r. i najniższy wynik od lutego 2021 r.

Wśród 10 analizowanych polskich aglomeracji najwięcej nowych ogłoszeń o pracę opublikowano w Warszawie (39,9 tys.) i Krakowie (18,2 tys.), a najmniej w Poznaniu (2,8 tys.). Największy wzrost liczby ofert pracy zanotowano wśród zawodów branży IT (o 40% więcej niż w czerwcu 2021 r.) oraz wśród prawników (27%), głównie na stanowiska: specjalisty ds. cyberbezpieczeństwa, dyrektora marketingu/sprzedaży oraz specjalisty ds. ochrony danych osobowych. Największy spadek ofert zatrudnienia nastąpił na pracowników fizycznych.

Zgodnie z danymi GUS, przeciętne miesięczne wynagrodzenie ogółem (brutto) w sektorze przedsiębiorstw w czerwcu 2022 r. wyniosło 6554,87 zł. W porównaniu z majem 2022 r. wzrosło
o 2,4%, a rok do roku – o 13%.

84% Polaków widzi wiele możliwości na rynku pracy dla absolwentów techników i szkół zawodowych, a 89% Polaków uważa, że potrzebujemy w kraju więcej wykwalifikowanej siły roboczej. Jednocześnie 83% Polaków nie chce podjąć pracy w zawodach wykwalifikowanych mimo szacunku dla osób, które te prace wykonują. Takie wyniki wskazuje badanie State of Science Index 2022.

Wśród najważniejszych czynników wyboru pracodawcy, respondenci najczęściej wskazywali atrakcyjne wynagrodzenie i benefity (79%), przyjazną atmosferę pracy (69%), stabilność zatrudnienia (67%) i możliwość rozwoju kariery (63%).

Pomimo coraz bardziej polepszających się warunków pracy i benefitów, które oferują pracodawcy – nie jesteśmy skorzy do zmiany na lepsze. Polscy pracownicy podjęli średnio mniej niż jedno działanie, aby poprawić swoją równowagę między życiem zawodowym a prywatnym, przy czym aż 34% pracowników nie podjęło żadnych. Im starszy pracownik, tym rzadziej wykazał jakiekolwiek działania w tym kierunku.

Według raportu Randstad Employer brand research 2022, potrzeby pracowników nieco różnią się w zależności od rodzaju wykonywanej pracy. 80% pracowników white-collar (białe kołnierzyki, osoby pracujące w zawodach niewymagających pracy fizycznej) uważa atrakcyjne wynagrodzenie i benefity za najważniejszy czynnik przy wyborze pracodawcy. Ważna jest dla nich również przyjazna atmosfera pracy i stabilność zatrudnienia. Pracownicy blue-collar (niebieskie kołnierzyki, pracownicy produkcyjni lub administracyjni niższego szczebla), przy wyborze pracodawcy, kierują się przede wszystkim atrakcyjnym wynagrodzeniem i benefitami (74%), a w dalszej kolejności – stabilnością zatrudnienia (64%) i przyjazną atmosfera w pracy (63%).

Potrzeby pracowników zależą nie tylko od rodzaju ich pracy, ale również od tego, jakie pokolenie reprezentują. Z badania wynika, że dla przedstawicieli wszystkich pokoleń najważniejszym czynnikiem przy wyborze pracodawcy jest atrakcyjne wynagrodzenie i benefity. Dla reprezentantów pokolenia Z (18-25 lat) równie ważna – jak kwestie finansowe – jest przyjazna atmosfera pracy. Czynnik ten jest także istotny dla osób z pokolenia millenialsów (26-41 lat), jednak wskazali go oni na drugim miejscu. Obie te grupy w następnej kolejności wymieniły możliwości rozwoju kariery, która dla millenialsów jest równie ważna co stabilność zatrudnienia – dla pokolenia Z, ten czynnik znalazł się na ostatnim miejscu. Przedstawiciele tych pokoleń zwracają uwagę również na takie aspekty jak możliwość udziału w szkoleniach (pokolenie Z) oraz work-life balance – równowaga pomiędzy pracą a życiem prywatnym (millenialsi). Przedstawiciele starszych pokoleń – X (42-57 lat) oraz boomers (58-64 lata) – mają podobne oczekiwania względem pracodawców. Dla obu tych grup, poza atrakcyjnym wynagrodzeniem i benefitami, liczą się takie czynniki jak: stabilność zatrudnienia, przyjazna atmosfera pracy oraz work-life balance. Pokolenie X wskazało również możliwość rozwoju kariery jako czynnik atrakcyjności pracodawcy, natomiast pokolenie boomers – dobrą sytuację finansową firmy.

Według raportu Komisji Europejskiej, gospodarka UE, która dopiero wychodzi z kryzysu wywołanego pandemią COVID-19, musi teraz stawić czoła nowym zakłóceniom spowodowanym przez atak Rosji na Ukrainę. Wydarzenia te mają wpływ na europejską gospodarkę poprzez niestabilność przepływów handlowych, straty na rynkach eksportowych i w łańcuchach dostaw oraz wzrost kosztów energii i innych towarów. W związku z tym prognozy gospodarcze zostały skorygowane i wzrost realnego PKB zarówno w UE, jak i w strefie euro jest obecnie przewidywany na poziomie 2,7% w 2022 r. i 2,3% w 2023 r., przy znacznym zróżnicowaniu w poszczególnych państwach członkowskich.

Ubóstwo i nierówności nie pogłębiły się w wyniku pandemii koronawirusa, dzięki interwencji publicznej. Mimo wszystko zagrożenie ubóstwem i wykluczeniem społecznym nieznacznie wzrosło w 2020 r. Na poziomie Unii Europejskiej liczba osób w poważnej deprywacji materialnej i społecznej wzrosła do 28,85 mln w 2020 r. (w porównaniu z 28,03 mln w 2019 r.).

Eurofand wskazuje, że w UE duży problem nadal stanowią niezaspokojone potrzeby w zakresie opieki zdrowotnej, które dotyczą prawie 1 na 5 respondentów (18%). Największe braki odoszą się do opieki szpitalnej i specjalistycznej. Odsetek niezaspokojonych potrzeb w zakresie zdrowia psychicznego wzrósł od wiosny 2021 r. do wiosny 2022 r. o 3 p.p. (23% vs 20%). Problem dotyczy szczególnie kobiet – 24% zgłasza niezaspokojenie potrzeb w tym zakresie w stosunku do 19% mężczyzn.

Po pandemii zwiększyła się równowaga między życiem zawodowym a prywatnym, zwłaszcza w zakresie przekładania pracy nad życie rodzinne, co obserwowano w czasie pandemii. Według wyników e-ankiety, obywatele Unii Europejskiej mniej się martwią o pracę w czasie wolnym – wiosną 2022 r. 25% kobiet i 23% mężczyzn zadeklarowało, że martwi się o pracę „przez większość czasu” w porównaniu z 31% kobiet i 29% mężczyzn, którzy zadeklarowali taką samą odpowiedź wiosną 2020 r.

Pomimo stopniowego powrotu do wcześniejszego trybu wykonywania obowiązków pracowniczych, większość pracowników nadal preferuje wykonywanie pracy w domu. 68% kobiet i 61% mężczyzn wolałoby pracować w domu przynajmniej kilka razy w miesiącu.

Raport dostępny na stronie.

________________________________________________________________________________

O raporcie
Raport przygotowany przez PARP przedstawia syntetyczne wyniki aktualnych badań i analiz dotyczących polskiego i międzynarodowego rynku pracy. To cykliczna comiesięczna publikacja, którą Agencja przygotowuje na potrzeby Rady Programowej ds. Kompetencji koordynującej działanie systemu Sektorowych Rad ds. Kompetencji. Omawiany raport dotyczy okresu sprawozdawczego od 29 marca do 29 kwietnia 2022 r.