Polacy spragnieni wiedzy. Aż 83% dorosłych rozwija swoje kompetencje

Podejście dorosłych Polaków w wieku od 25 do 64 lat do kwestii edukacji, obok analizy sektora szkoleniowo-rozwojowego, jest efektem kolejnej odsłony badania Bilans Kapitału Ludzkiego (BKL). Efektem badania zrealizowanego w roku 2021 jest szczegółowe opracowanie „Rozwój kompetencji – uczenie się dorosłych i sektor szkoleniowo-rozwojowy”. Wnioski z raportu są więcej niż optymistyczne – Polacy kształcą się na potęgę, a odsetek osób uczących się samodzielnie – systematycznie wzrasta.

Wyniki przeprowadzonych badań ankietowych, przedstawione w raporcie PARP i UJ, potwierdzają wysoki poziom aktywności edukacyjnej dorosłych Polaków w wieku zawodowym. 83% osób w ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie rozwijało swoje kompetencje, ucząc się w sposób formalny, pozaformalny¹ lub nieformalny. Największa grupa (71%) edukuje się nieformalnie, przy czym odsetek osób rozwijających się we własnym zakresie na przestrzeni kolejnych edycji badania – systematycznie rośnie. Istotnymi sposobami poszerzania własnych horyzontów są dla Polaków także edukacja pozaformalna (36%) oraz różne formy uczenia się w pracy (30%). Dla 64% badanych główną motywacją do nauki jest chęć rozwijania umiejętności potrzebnych w pracy.

W przypadku dokształcania się we własnym zakresie, bez większych zaskoczeń dominuje forma korzystania z materiałów dostępnych w Internecie, z której skorzystała połowa dorosłych Polaków. Warto odnotować fakt, że metoda ta jest dominująca wśród osób młodszych, choć z każdym rokiem zyskuje też wśród osób starszych.

Pandemia COVID-19 znacząco wpłynęła też na edukację pozaformalną, która coraz częściej przenosi się w tryb zdalny. W wyniku konieczności kształcenia na odległość w okresie lockdownów przyspieszył proces cyfryzacji, a efekty nowej rzeczywistości istotnie i trwale zmieniły sposób korzystania ze zdalnych form uczenia się. Z tego powodu Polacy, czując się swobodniej w kontaktach on-line, coraz chętniej korzystają z takiej właśnie formy zdobywania nowych umiejętności.

Na poziom aktywności edukacyjnej dorosłych wpływają czynniki takie jak: sytuacja zawodowa, zajmowane stanowisko pracy, wiek czy poziom wykształcenia. Jak wynika z badania, w 2021 r. w sposób formalny lub pozaformalny uczyło się 60% osób pracujących, 31% bezrobotnych i 15% nieaktywnych zawodowo. Spośród analizowanych grup zawodowych, najchętniej dokształcali się specjaliści (76% sięgnęło po formalne lub pozaformalne sposoby edukacji), a najrzadziej – robotnicy niewykwalifikowani (o ponad połowę niższy odsetek sięgających po dodatkowe formy uczenia się).

Analiza zależności aktywności edukacyjnej od wieku i wykształcenia wskazała natomiast wyraźnie, że osoby z wykształceniem wyższym utrzymują wysoki poziom aktywności edukacyjnej w każdym okresie życia. Tym samym, po raz kolejny potwierdza się fakt, że czynnikiem najsilniej oddziałującym na aktywność zawodową jest wykształcenie. Sam starszy wiek nie obniża jej tak silnie, jak wiek połączony z niskim poziomem wykształcenia.

Drugą częścią raportu „Rozwój kompetencji – uczenie się dorosłych i sektor szkoleniowo-rozwojowy” była analiza branży szkoleniowo-rozwojowej. Z danych zebranych w toku badania wynika, że dominującą większość podmiotów w sektorze usług szkoleniowo-rozwojowych (SSR) stanowią podmioty prywatne (86%), przy czym większość istnieje na rynku od ponad 10 lat. Wciąż dominują podmioty działające lokalnie i regionalnie.

Choć pandemia COVID-19 była szczególnie dotkliwa dla branży SSR i aż 86% podmiotów doświadczyło spadku liczby klientów, firmy wskazują też na korzyści, jakie ostatecznie przyniósł ten wymagający okres. Największą z nich jest rozpowszechnienie usług w trybie zdalnym, w tym szczególnie e-learning, co pozwoliło na dotarcie do większej liczby klientów po pandemii.

W największym stopniu negatywnego wpływu pandemii COVID-19 doświadczyły najmniejsze podmioty (75% firm jednoosobowych, 69% mikroprzedsiębiorstw, 64% firm małych i średnich) i te z najkrótszym stażem. Kłopoty w największym stopniu uderzyły w podmioty działające na rynku rok lub krócej. Aż 94% z nich deklaruje odczucie negatywnych skutków.

W najbliższych tygodniach PARP zaprezentuje również kolejne raporty zrealizowane w ramach Bilansu Kapitału Ludzkiego. Na 30 listopada zaplanowana jest prezentacja raportu „Powrót do rzeczywistości? Drugi rok pandemii oczami polskich firm/pracodawców”, a na 6 grudnia – „Raport z badania ludności w wieku 18-69 lat”.

O badaniu
Bilans Kapitału Ludzkiego jest jednym z największych europejskich projektów badawczych w obszarze kompetencji, zatrudnienia i rynku pracy. Jego celem jest zdiagnozowanie oraz monitorowanie zasobów kapitału ludzkiego istniejących na polskim rynku oraz czynników odpowiadających za ich rozwój. Wyniki badań są podstawą do formułowania rekomendacji dla polityk publicznych, w obszarach takich jak: nauka i edukacja, rynek pracy, rozwój przedsiębiorczości.