17 polskich branż pod lupą PARP!

O tym, jak będzie kształtowała się gospodarka Polski w ciągu najbliższych pięciu lat, mówi ekspertka z Departamentu Analiz i Strategii PARP Adriana Skorupska: – Przyszłość jest niepewna i trudno przewidzieć wszystkie zmiany, jednak biorąc pod uwagę obecne kierunki gospodarcze i społeczne, można spodziewać się, że Polska będzie nadal silnie się rozwijać. Prawdopodobnie rynek pracy w Polsce w ciągu najbliższych pięciu lat pozostanie pod wpływem czterech megatrendów: globalizacji, zmian demograficznych, postępu technologicznego i zrównoważonego rozwoju. Ich faktyczne oddziaływanie na konkretne grupy firm czy osób będzie zależne od branży, wielkości czy stopnia umiędzynarodowienia.

Wyniki analiz wskazują, że Polska w 2028 r. będzie krajem o rozwiniętej gospodarce, z rosnącym standardem życia. Dochód rozporządzalny na osobę będzie wynosił około 40 tys. dolarów, co będzie stanowić około 70% średniego dochodu w Unii Europejskiej.

Stopa bezrobocia utrzyma się na niskim poziomie, około 3%. Wzrost gospodarczy będzie napędzany przez inwestycje w technologię, innowacje i infrastrukturę. Polska będzie nadal rozwijać sektor nowoczesnych technologii, takich jak sztuczna inteligencja, robotyka i przemysł 4.0. Możemy się również spodziewać, że na naszych drogach pojawi się więcej samochodów elektrycznych i autonomicznych. Eksperci prognozują, że do 2028 roku eksport będzie stanowił około 60% PKB. Polska będzie wysyłać za granicę głównie produkty przemysłowe, takie jak maszyny, urządzenia elektryczne i chemikalia.

Polska będzie nadal krajem o silnej pozycji politycznej w Europie, który odegra ważną rolę w procesie integracji europejskiej. W sferze międzynarodowej Polska będzie uprawiała pokojową i otwartą politykę zagraniczną. Będzie współpracować z innymi krajami w celu rozwiązania globalnych problemów, takich jak zmiana klimatu i bezpieczeństwo międzynarodowe.

Jednym z międzybranżowych trendów, na które zwracają uwagę eksperci z Uniwersytetu Jagiellońskiego, jest społecznie odpowiedzialna konsumpcja. W czym się przejawia? Przede wszystkim w patriotyzmie lokalnym, który polega m.in. na wybieraniu lokalnych produktów i usług. Oznacza to korzyści dla miejscowych dostawców oraz pozwala na zmniejszenie śladu węglowego nabywanych produktów, ograniczenie negatywnych konsekwencji środowiskowych wynikających z produkcji czy skomplikowanej logistyki dostaw. Ponadto preferowanie lokalnych producentów w przypadku żywności zapewnia świeższą żywność i mniejsze obciążenie związkami chemicznymi, co bezpośrednio przekłada się na nasze zdrowie.

Warto podkreślić, że trend rozwoju konsumpcji produktów roślinnych jest znacznie silniejszy w Europie Zachodniej niż w Polsce, co oznacza perspektywę rozwoju tej gałęzi produktów również w naszym kraju. Potencjał tego kierunku uwidacznia się także w postulacie ekspertów branży dotyczącym potrzeby wzmocnienia kształcenia kadr i specjalizacji w obszarze produkcji alternatywnej żywności.

Innym przejawem tego trendu jest turystyka – przewiduje się, że w kolejnych latach należy oczekiwać dalszego wzrostu zainteresowania podróżnych kwestiami wpływu wywieranego na lokalne społeczności. Jego skala staje się ważnym czynnikiem decydującym o podróżach – kierunku, transporcie czy wyborze oferty. Odpowiedzialna społecznie konsumpcja znajduje swoje odbicie również w racjonalnych zakupach (smart shopping), które wiążą się z minimalizmem oraz prezentowanymi przez klientów wartościami środowiskowymi.

Główne kierunki rozwoju siedemnastu analizowanych branż wyznaczają megatrendy – postęp technologiczny, zrównoważony rozwój, zmiany demograficzne i globalizacja.

Postęp technologiczny bezpośrednio przekłada się na cyfryzację, rozwój usług zdalnych i wykorzystanie analizy dużych zbiorów danych (big data). Nie sposób także pominąć automatyzację i robotyzację, które wpływają na modele i procesy biznesowe w celu ich optymalizacji. Postęp technologiczny jest niezbędny dla zielonej transformacji i sprzyja umiędzynarodowieniu rynków pracy. Dostęp do większej liczby danych i ich zrozumienie są nieodzowne dla firm, które chcą ukierunkować swoją działalność na większą odpowiedzialność społeczną i podążać za potrzebami odbiorcy.

Zrównoważony rozwój to postulat większego uwzględniania potrzeb kolejnych pokoleń w obecnych działaniach. Przekłada się to na działania podmiotów odpowiadających na zmiany klimatyczne: odchodzenie od paliw kopalnych na rzecz odnawialnych źródeł energii, zwiększanie efektywności energetycznej czy zielonej infrastruktury. Jej ważnymi elementami są także gospodarka obiegu zamkniętego, zrównoważone rolnictwo i dbanie o zachowanie bioróżnorodności.

Od 2010 roku liczba osób w wieku produkcyjnym maleje, a liczba faktycznie pracujących rośnie. Ten trend będzie trudny do zatrzymania. Według Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności na początku 2010 r. w Polsce pracowało 14,6 mln osób w wieku 15–89 lat, a w 2023 r. liczba ta wzrosła do 16,8 mln (GUS, 2023). Szczególnie udział kobiet w ogólnej liczbie zatrudnionych w Polsce zasadniczo rośnie. Zmiany demograficzne oznaczają odmienny profil pracowników, których potencjalnie mogą rekrutować firmy. Jest ich mniej, są przeciętnie starsi i coraz częściej są innej narodowości. Ponadto na rynku pracy pojawią się młodzi pracownicy, którzy mają inne potrzeby.

Megatrend związany z globalizacją przekłada się na umiędzynarodowienie rynków pracy i wzajemnych powiązań pomiędzy nimi – zarówno na poziomie produkcji, łańcuchów dostaw, jak i mobilności pracowników. Z polskiej perspektywy kluczowe jest znaczenie Unii Europejskiej. Od przystąpienia Polski do jej struktur poziom życia w kraju zbliża się do przeciętnej europejskiej. Utrzymanie tego tempa wzrostu będzie coraz trudniejsze, ale jest kluczowe dla atrakcyjności krajowego rynku pracy.

Cały raport „Trendy kształtujące polskie branże i kompetencje przyszłości. Perspektywa 17 branż” dostępny jest na stronie PARP.

Kontakt dla mediów: media@parp.gov.pl