20 lat Polski w Unii Europejskiej: rozwój mobilności miejskiej

Mobilność miejska to jeden z czynników decydujących o komforcie życia w kraju. Jest jednym z trendów rozwoju miast europejskich. Ma na celu przekonanie mieszkańców do rezygnacji z samochodu prywatnego na rzecz transportu zbiorowego, rowerowego lub pieszego. Mobilność miejska powinna być intermodalna i ekologiczna. Jak mówi Parlament Europejski: mobilność ma kluczowe znaczenie i jest niezbędna dla integracji społeczno-gospodarczej oraz stanowi decydujący i strukturalny czynnik w rozwoju społeczeństw i zdolności do łączenia poszczególnych osób, społeczności, sektorów produkcyjnych i usługowych oraz różnych regionów i kultur. [1]
Według raportu z kwietnia 2023 r. „Transport zbiorowy w polskich samorządach – stan obecny i plany na przyszłość” Banku Gospodarstwa Krajowego, do 2028 roku tabor w polskich miastach wzbogaci się o ponad 1200 pojazdów, z czego 55% będą stanowiły autobusy elektryczne, a 17% autobusy wodorowe. Swój udział w rozwoju mobilności miejskiej mają Fundusze Europejskie, czego przykładem są poniższe przykłady. 

Projekty zrealizowane w ramach działania 2.1 Zrównoważony transport miejski POPW 2014-2020, mocno zaznaczyły się na mapach inwestycji miast wojewódzkich Polski Wschodniej. Tu należy zwrócić uwagę na kilka z nich. Kielecki dworzec autobusowy zyskał nowy wygląd, stając się elementem integrującym sieć komunikacyjną regionu i komunikację miejską. Unowocześniony, zapewniający wyższy komfort użytkowania budynek Centrum Komunikacyjnego został także przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. W ramach projektu zakupiono 159 sztuk automatów do sprzedaży biletów w autobusach komunikacji miejskiej oraz 194 sztuki wewnętrznych informacyjnych tablic LCD, które pozwalają na przekazanie w autobusie pełnej i czytelnej informacji o trasie linii, położeniu przystanków i aktualnej lokalizacji autobusu. Unowocześniono parking dla samochodów wraz z miejscami postojowymi dla rowerów, a także ciągi piesze.

Dzięki wsparciu Funduszy Europejskich, olsztyński transport zbiorowy zyskał na atrakcyjności, a tym samym zwiększyło się jego wykorzystanie. W obecnej perspektywie finansowej, przedłużono linię tramwajową łącząc osiedle Jaroty i Pieczewo z fabryką Michelina oraz Centrum miasta (przedłużenie linii aż do Wysokiej Bramy). Przy okazji zakupu dodatkowego taboru tramwajowego, rozbudowano istniejącą zajezdnię przy ul. Kołobrzeskiej. Wybudowana została nowa hala odstawcza i naprawcza wraz z zapleczem magazynowym i socjalnym. Ponad to w Olsztynie powstał zintegrowany węzeł przesiadkowy przy Dworcu PKP/PKS.

Rzeszów zyskał nowy, energooszczędny budynek Dworca Lokalnego, który został wyposażony w dynamiczny system informacji pasażerskiej oraz utworzono Rzeszowskie Centrum Komunikacyjne, węzeł przesiadkowy integrujący miejską komunikację publiczną z koleją. Ważnym elementem projektów była rozbudowa Rzeszowskiego Inteligentnego Systemu Transportowego, a także stworzenie łańcuchów ekomobilności poprzez rozbudowę rzeszowskiego systemu ciągów pieszo-rowerowych.

Gmina Lublin zrealizowała szereg inwestycji w zakresie transportu publicznego. Rozbudowano sieć komunikacji zbiorowej m. in. poprzez budowę kolejnych odcinków trakcji trolejbusowej. Na granicy Lublina wybudowana została pętla przesiadkowa wraz z parkingiem dla samochodów i rowerów, która umożliwia płynną zmianę środka transportu indywidualnego na transport publiczny. Dodatkowo zaprojektowano i wdrożono nowy system biletu elektronicznego komunikacji aglomeracyjnej „Lubika oraz zakupiono biletomaty stacjonarne i mobilne, montowane wewnątrz pojazdów komunikacji miejskiej oraz rozbudowano istniejący system dynamicznej informacji przystankowej.

Rozwój infrastruktury dzięki wsparciu Funduszy Europejskich możliwy był także w Białymstoku. Nową funkcjonalność zyskał teren wokół dawnego dworca PKP i PKS, gdzie powstał intermodalny węzeł komunikacyjny. Zbudowano centrum przesiadkowe w rejonie dworca PKP i PKS wraz z budową przejścia pieszo-rowerowego pod torami PKP, a także zmieniono układ drogowy w tym rejonie. W Białymstoku autobusy doposażono w beacony, wspomagające osoby niewidome i niedowidzące w podróży komunikacją miejską. Białystok może pochwalić się także wprowadzeniem mobilnej aplikacji na telefon lub tablet do zamawiania usługi przewozu osób niepełnosprawnych „od drzwi do drzwi” z możliwością podglądu na mapie aktualnej pozycji zamówionego mikrobusu.

W ramach wszystkich inwestycji z zakresu mobilności miejskiej zmieniano układ drogowy w miastach wyznaczano buspasy oraz rozbudowywano Inteligentny System Transportowego nadając priorytet komunikacji miejskiej. Przebudowywano zatoki autobusowe, wybudowano ścieżki rowerowe i ciągi pieszo-rowerowe oraz nowe oświetlenie uliczne.

Dzięki Funduszom Europejskim, w ramach obydwu perspektyw finansowych PO RPW 2007-2013 oraz POPW 2014-2020, miasta zyskały nowy tabor transportu zbiorowego. Na olsztyńskie ulice wróciły tramwaje - zakupiono łącznie 23 sztuki. Lublin zyskał 100 sztuk nowoczesnych trolejbusów. Natomiast we wszystkich miastach zakupionych zostało 619 autobusów nisko i zeroemisyjnych, w tym 71 autobusów elektrycznych i jeden wodorowy.

Autobusy te wyposażone są m.in. w: podesty dla wózków inwalidzkich, tablice informacyjne, wewnętrzne tablice „koralikowe” informujące o przebiegu trasy, system zapowiedzi głosowej wewnętrznej i zewnętrznej, beacony czy automaty biletowe.

Dzięki realizacji projektów, mobilność mieszkańców Polski Wschodniej zwiększyła się, tym samym ułatwiając dostęp do rynków pracy, nauki i usług. Rozwój mobilności miejskiej wpłynie także na ożywienie gospodarcze w subregionie.