Jak Fundusze Norweskie napędzają zrównoważony rozwój

Norweski Mechanizm Finansowy na lata 2014-2021, czyli tzw. Fundusze Norweskie, są formą bezzwrotnej pomocy przyznawanej przez Norwegię nowym państwom członkowskim Unii Europejskiej od 2004 r., wspierającą rozwój gospodarczy i ekologiczny krajów – beneficjentów. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) pełni kluczową rolę w dystrybucji Funduszy Norweskich w Polsce – odpowiada za organizację naboru wniosków, ocenę zgłoszeń oraz przyznawanie dofinansowań. Poniżej przedstawione zostały przykłady firm, które dzięki wsparciu zrealizowały innowacyjne projekty mające realne znaczenie dla jakości życia, minimalizując negatywny wpływ na naszą planetę.

Pszczoły odgrywają kluczową rolę w naszym ekosystemie – to one zapylają większość roślin, co jest niezbędne dla produkcji żywności i zachowania różnorodności biologicznej. Jednak ich praca nie jest łatwa, a jednym z największych zagrożeń, z jakimi się borykają, jest warroza – choroba wywoływana przez pasożytnicze roztocza Varroa destructor. Właśnie walką z tym schorzeniem zajmuje się projekt „WarmHive”. To przedsięwzięcie firmy Aberit zostało dofinansowane kwotą 771,6 tys. euro. Co czyni ten projekt wyjątkowym? WarmHive wykorzystuje nowoczesne technologie, które pozwalają na skuteczne zwalczanie warrozy. System bazuje na potwierdzonym badaniami zjawisku podgrzewania ula z wykorzystaniem światła naturalnego, co pozwoli zniszczyć istniejące w ulu roztocza w sposób bezinwazyjny. Tym samym zwiększają się szanse rojów pszczelich na przeżycie oraz można pozyskać lepszą jakość produkcji miodu.

Kolej jest jednym z najbardziej ekologicznych środków transportu. Emituje znacznie mniej dwutlenku węgla niż transport drogowy czy lotniczy. Emisje CO² związane z transportem kolejowym są ponad trzykrotnie niższe niż w przypadku samochodów i aż osiem razy niższe niż w przypadku samolotów¹. Dzięki innowacyjnemu projektowi firmy Antex teraz nawet budowa infrastruktury kolejowej stała się bardziej przyjazna dla środowiska. Przedsiębiorstwo wprowadziło nową technologię, która pozwala na wtórne zastosowanie materiałów poprzez skuteczny recykling in situ przy budowie infrastruktury kolejowej. Efektem realizacji projektu będzie zmniejszenie emisji CO² o 27,4 tony rocznie oraz zmniejszenia o 774,9 ton ilości odpadów występujących w trakcie przebudowy linii kolejowych w wyniku wtórnego zastosowania materiałów poprzez skuteczny recykling przy budowie infrastruktury. Projekt otrzymał z Funduszy Norweskich ok. 936,5 tys. euro dofinansowania. 

Niektóre technologie sortowania odpadów są tak precyzyjne, że potrafią rozdzielić nawet najbardziej podobne do siebie materiały z niemal chirurgiczną precyzją. Firma Ekombud, wspierana przez Fundusze Norweskie, wprowadziła systemy wykorzystujące technologię bliskiej podczerwieni (NIR). Te urządzenia są wyposażone w sensory optyczne, które analizują skład chemiczny i fizyczny odpadów, pozwalając na dokładne rozróżnianie różnych typów plastiku. To oznacza, że więcej surowców może być ponownie wykorzystanych, a mniej odpadów trafia na wysypiska. Projekt Ekombud miał na celu nie tylko zwiększenie poziomu recyklingu, ale również optymalizację zarządzania odpadami w Polsce. Dzięki takim innowacjom, segregacja śmieci i, co za tym idzie, ponowne wykorzystanie produktów dzięki recyklingowi może mieć równie pozytywny wpływ na planetę. Wartość dofinansowania to ponad 2,4 mln euro.

Czy zastanawiałeś się, jak nowoczesne technologie mogą uczynić nasz przemysł bardziej ekologicznym? Polimarky, polska firma specjalizująca się w produkcji mieszanek modyfikowanych termoplastycznych tworzyw sztucznych, realizowała projekt, który koncentrował się na opracowaniu i wdrożeniu innowacyjnych technologii mających na celu poprawę gospodarki materiałowej. Projekt zakładał opracowanie technologii produkcji bezhalogenowych mieszanek kablowych (materiały izolacyjne, podczas spalania tego rodzaju materiałów nie powstają żadne gazy korozyjne i toksyczne, tylko para wodna i dwutlenek węgla) opartych na plastiku i innych tworzywach pozyskanych z rynku wtórnego, tzw. recyklatu (80% składu). Zmodyfikowany proces produkcyjny pozwoli na uzyskanie czystego, pozbawionego zanieczyszczeń surowca, który zostanie dodatkowo ustabilizowany przeciwstarzeniowo odpowiednimi dodatkami. Wartość dofinansowania wyniosła 606 tys. euro.

Firma Handlowo-Usługowa GEO-EKO wdrożyła innowacyjny antysmogowy nawiewnik okienny oczyszczający powietrze wpływające do pomieszczeń z zewnątrz, który może być sprzedawany zarówno klientom indywidulanym (do budynków mieszkalnych), jak i do budynków użyteczności publicznej. Jest on wyposażony w 8 stopni filtracji i uzdatniania powietrza. Projekt obejmował m.in. budowę hali produkcyjnej, zakup systemu przygotowania i odzysku ciepła na wymienniku gruntowym wraz z systemem pomp ciepła, a także zakup i montaż instalacji fotowoltaicznej. Dofinansowanie z Funduszy Norweskich wyniosło ponad 750 tys. euro.