Mimo, że gospodarka nie doświadcza w ostatnich miesiącach gwałtownych zmian, rynek pracy wciąż stawia czoła nowym wyzwaniom. Choć bezrobocie utrzymuje się na poziomie 5,4%, a według Eurostatu Polska osiąga wyjątkowo niską na tle Unii Europejskiej stopę bezrobocia (2,6%), nastroje pracowników, szczególnie młodych, są pełne niepewności. Marcowy raport PARP „Rynek pracy, edukacja, kompetencje. Aktualne trendy i wyniki badań” ujawnia, że za stabilnymi danymi kryją się znaczące zmiany na rynku pracy.
Zawodowe dylematy młodych pracowników
Sytuacja młodszych pokoleń, choć często mniej narażonych na długotrwałe bezrobocie, najlepiej odzwierciedla głębokie zmiany zachodzące na rynku pracy. Młodzi ludzie (18–24 lata), mimo że relatywnie częściej deklarują gotowość do zmiany pracy (43%)1, podchodzą do tego procesu z dużą ostrożnością. Wyrażają oni także większe obawy o swoją przyszłość zawodową, niż ich starsi koledzy – nie tylko ze względu na dynamiczny postęp technologiczny, ale też z powodu kluczowych dylematów egzystencjalnych i związanych z karierą.
Dla młodszych pokoleń wybór pracy coraz częściej opiera się nie tylko na względach finansowych, ale również na wartościach. Według raportu Pracuj.pl, choć 52% uważa, że narzędzia AI mogą pomóc w tworzeniu profesjonalnego CV, jedynie 30% deklaruje, że rzeczywiście z takich narzędzi skorzysta. Powodem tego zjawiska nie jest jednak brak umiejętności – 39% zna pojęcie „promptowania”, a 29% potrafi efektywnie trenować AI. Wynika to bardziej z ostrożności i wrażliwości etycznej. Aż 47% młodych osób twierdzi, że korzystanie z AI w procesie rekrutacyjnym może być nieuczciwe.
To zjawisko wpisuje się w szerszy trend widoczny na rynku pracy: młodsze pokolenia podchodzą do wykonywania obowiązków zawodowych bardziej refleksyjnie. Chcą czuć się potrzebni, rozwijać się i mieć realny wpływ na swoje otoczenie. Jednocześnie młodzi ludzie są coraz mniej skłonni do akceptowania pracodawców, którzy nie oferują im przestrzeni do dialogu czy samorealizacji.
Trudne powroty na rynek pracy
W lutym 2025 roku w polskich urzędach pracy zarejestrowano 846,6 tys. bezrobotnych, co stanowi wzrost o 1,1% w porównaniu do poprzedniego miesiąca. Zgodnie z badaniem Barometr ManpowerGroup, mimo że firmy w Polsce planują zwiększenie zatrudnienia w II kwartale 2025 roku (33% przedsiębiorstw), to wyzwaniem pozostaje rosnąca liczba osób bezrobotnych długotrwale – aż 36,3% z nich pozostaje bez pracy ponad rok, a 21,3% przez okres dłuższy niż dwa lata. To poważne wyzwanie zarówno dla samych osób poszukujących pracy, jak i dla systemu wsparcia. W tym kontekście problemy finansowe to tylko wierzchołek góry lodowej, ponieważ osoby długotrwale bezrobotne borykają się również z problemami psychicznymi, spadkiem motywacji oraz utratą kwalifikacji zawodowych.
Warto jednak zauważyć w tym kontekście, że mimo zapowiedzi zwiększenia zatrudniania przez firmy, liczba wolnych miejsc pracy zgłoszonych do urzędów pracy wyniosła w lutym 81,8 tys., co stanowi spadek o 7,6% w porównaniu do poprzedniego miesiąca. Taka sytuacja może sugerować dysproporcję pomiędzy planami przedsiębiorstw a rzeczywistą liczbą dostępnych ofert pracy, co dodatkowo utrudniałoby sytuację osób długotrwale bezrobotnych, które borykają się z rosnącą konkurencją na rynku pracy.
Mniej rotacji, więcej zachowawczości
Marcowy raport PARP przedstawia obraz polskiego rynku pracy, który łączy pozorną stabilność z wyraźnymi napięciami. Z jednej strony wskaźniki bezrobocia utrzymują się na w miarę stałym poziomie, a przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wzrosło o 7,9% w porównaniu z rokiem poprzednim, co sugeruje pozytywne tendencje na rynku zatrudnienia. Z drugiej strony, dane wskazują na stagnację w liczbie ofert pracy.
Z badań Pracuj.pl wynika także, że mobilność zawodowa w Polsce wykazuje tendencję spadkową. Po raz pierwszy od dwóch lat odsetek osób poszukujących nowej pracy zmniejszył się – z 41% do 37%. Główne powody pozostawania w dotychczasowym miejscu zatrudnienia to dobra atmosfera, relacje z przełożonymi oraz poczucie stabilizacji.
Z kolei wśród osób rozważających zmianę pracy najczęściej wskazywaną motywacją są względy finansowe – aż 55% wskazuje wyższe wynagrodzenie jako główny powód. Przy podejmowaniu decyzji istotne są także czynniki psychologiczne, w tym poczucie niedocenienia, brak możliwości rozwoju czy chęć zmiany branży. Te sygnały wskazują, że polski rynek musi wykazać gotowość na zmieniające się podejście do pracy. Młodsze pokolenia nie przywiązują się do jednej ścieżki kariery i jednocześnie coraz bardziej oczekują możliwości eksplorowania różnych ról zawodowych i zdobywania nowych kompetencji.
Z kolei wśród osób rozważających zmianę pracy najczęściej wskazywaną motywacją są względy finansowe – aż 55% wskazuje wyższe wynagrodzenie jako główny powód. Przy podejmowaniu decyzji istotne są także czynniki psychologiczne, w tym poczucie niedocenienia, brak możliwości rozwoju czy chęć zmiany branży. Te sygnały wskazują, że polski rynek musi wykazać gotowość na zmieniające się podejście do pracy. Młodsze pokolenia nie przywiązują się do jednej ścieżki kariery i jednocześnie coraz bardziej oczekują możliwości eksplorowania różnych ról zawodowych i zdobywania nowych kompetencji.
Raport „Rynek pracy, edukacja, kompetencje. Aktualne trendy i wyniki badań (marzec 2025)” został przygotowany w ramach projektu pozakonkursowego FERS pn. „Rozwój i doskonalenie systemu sektorowych rad ds. kompetencji”.
Kontakt dla mediów
e-mail: media@parp.gov.pl
