300 mln zł na technologie przyszłości. Zostań liderem innowacji z programem STEP

Sektor biotechnologii w Polsce dynamicznie rośnie – w 2023 roku działało 195 firm, a nakłady na działalność B+R przekroczyły 1,7 mld zł, co oznacza wzrost o ponad 20% r/r. Polski rynek biotech estymowany jest na ok. 15 mld zł, rosnąc średnio o ok. 10% rocznie¹. Rośnie również liczba start-upów i inwestycji w infrastrukturę badawczą, ale branża nadal zmaga się z barierami finansowymi i regulacyjnymi. Odpowiedzią na te wyzwania ma być m.in. program STEP, który wpisuje się w potrzeby coraz silniej rozwijającego się sektora. 

STEP, czyli Platforma Technologii Strategicznych dla Europy, to nowa inicjatywa UE, której celem jest wzmocnienie gospodarczej niezależności i konkurencyjności Wspólnoty. Zamiast tworzyć osobny fundusz, STEP łączy istniejące unijne programy – m.in. Horyzont Europa, InvestEU czy Fundusz Innowacyjny. W ramach inicjatywy STEP za strategiczne uznano trzy kluczowe obszary: zaawansowane technologie cyfrowe i deep-tech, rozwiązania zeroemisyjne oraz biotechnologie – w tym leki i ich składniki ujęte na europejskiej liście produktów o krytycznym znaczeniu. To właśnie w tych sektorach Unia Europejska dostrzega największą potrzebę rozwoju własnego potencjału innowacyjnego oraz ograniczenia zależności od dostawców spoza UE, by wzmocnić odporność europejskich łańcuchów dostaw.

– STEP to nie tylko unijna odpowiedź na globalne wyzwania, ale także szansa dla Polski, by aktywnie współtworzyć nową mapę strategicznych technologii Europy. Dzięki połączeniu sił na poziomie krajowym i europejskim możemy realnie wzmocnić pozycję naszych sektorów – takich jak biotechnologia – i uniezależnić się od zewnętrznych rynków w kluczowych obszarach – podkreśla Karolina Dorywalska, dyrektor Departamentu Komunikacji i Marketingu w PARP. – W Polsce realizacja inicjatywy STEP została włączona do Programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG), co daje przedsiębiorstwom szansę na zdobycie dodatkowego wsparcia finansowego dla innowacyjnych projektów badawczo-rozwojowych i inwestycyjnych. Instytucjami wykonawczymi dla programu są m.in. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR).

– Polska biotechnologia ma ogromny potencjał, ale wciąż napotyka na fundamentalne bariery – przede wszystkim w finansowaniu i skutecznym transferze technologii. Program STEP powstał właśnie po to, by te przeszkody niwelować i budować realne pomosty między nauką a biznesem – mówi Izabela Fiszer, zastępca dyrektora w Biurze Prezesa, PARP. – Wiele firm z branży znajduje się na progu ogłoszenia wyników kluczowych badań, które mogą znacząco wpłynąć na wartość realizowanych od lat projektów, bądź też podważyć zasadność ich dalszego rozwoju. Koszty związane z drugą i trzecią fazą badań klinicznych wydają się obecnie zbyt obciążające dla polskiego rynku kapitałowego, a dostępne opcje wsparcia finansowego są ograniczone. Instrumentem, który ma pomóc w rozwoju branży, jest między innymi STEP.

Warto wspomnieć, że europejska branża farmaceutyczno-biotechnologiczna w dużym stopniu uzależniła się od dostaw z Azji. Według opinii Europejskiej Rady GospodarczoSpołecznej aż 80% substancji czynnych w lekach sprzedawanych w UE pochodzi z Chin lub Indii². Kryzysy ostatnich lat pokazały, jak groźne mogą być zakłócenia w łańcuchach dostaw. Inicjatywa STEP ma to zmienić, wzmacniając europejską produkcję i bezpieczeństwo zdrowotne. W Polsce wsparcie dla projektów zgodnych z celami STEP zostanie uruchomione w ramach nowego priorytetu w programie FENG. Pierwsze konkursy – w ramach Funduszu Wsparcia Technologii Krytycznych to szansa dla branży biotechnologicznej i farmaceutycznej do rozwoju i zwiększenia potencjału produkcyjnego. 

Wsparcie PARP w ramach STEP będzie dotyczyć projektów z obszarów kluczowych dla przyszłości europejskiej gospodarki, koncentrujących się na technologiach krytycznych wspierających zieloną i cyfrową transformację. Dofinansowanie obejmie przedsięwzięcia z trzech strategicznych sektorów: cyfrowych innowacji i deep-tech, czystych i zasobooszczędnych technologii oraz biotechnologii, w tym leków lub ich składników o krytycznym znaczeniu dla UE – zgodnie z założeniami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/795 ustanawiającego Platformę STEP.

30 czerwca 2025 r. ogłoszono dwa nabory: „Biotechnologia – innowacje (Ścieżka A)” oraz „Biotechnologia – strategiczna niezależność (Ścieżka B). Przyjmowanie zgłoszeń potrwa od 22 lipca 2025 r. do 9 września 2025 r., a alokacja dla każdego z naborów wyniesie 150 mln zł.

W ramach inicjatywy STEP finansowane są dwa typy projektów: projekty B+R, ukierunkowane na przełomy technologiczne, dostosowanie technologii do potrzeb rynku oraz opracowanie norm (przyjmowane przez NCBR) oraz projekty inwestycyjne (przyjmowane przez PARP), obejmujące m.in. budowę linii produkcyjnych, rozbudowę zakładów czy wdrażanie mechanizmów kontroli jakości. Wsparcie dotyczy przede wszystkim wytwarzania technologii krytycznych oraz wzmocnienia łańcuchów wartości – od produktów końcowych, przez kluczowe komponenty i maszyny, po surowce krytyczne i powiązane usługi. W praktyce oznacza to cztery typy kwalifikujących się projektów: B+R w biotechnologii, B+R dotyczące ograniczania lub zwalczania strategicznej zależności Unii m.in. w zakresie produkcji produktów leczniczych i ich składników z europejskiej listy krytycznej, produkcję innowacyjnych produktów biotechnologicznych oraz ochrony i wzmacniania łańcuchów wartości biotechnologii w tym wytwarzanie produktów leczniczych i ich składników z europejskiej listy krytycznej.

Wsparcie w ramach programu realizowane przez PARP obejmuje przede wszystkim pomoc inwestycyjną dla projektów realizowanych jako inwestycje początkowe w ramach regionalnej pomocy inwestycyjnej. Przewidziana jest także pomoc doradcza dla MŚP, świadczona przez zewnętrznych ekspertów, oraz wsparcie na działania zwiększające innowacyjność małych i średnich przedsiębiorstw. Program umożliwia również dofinansowanie usług szkoleniowych, inwestycji na rzecz ochrony środowiska i obniżenia emisyjności, a także przedsięwzięć poprawiających efektywność energetyczną – zarówno ogólnie, jak i (warunkowo) w budynkach. Obejmuje też pomoc na rozwój odnawialnych źródeł energii, wodoru odnawialnego i wysokosprawnej kogeneracji, jak również inwestycje wspierające gospodarkę o obiegu zamkniętym i efektywne zarządzanie zasobami. Dodatkowo możliwe jest udzielenie pomocy de minimis.

Dofinansowanie mogą otrzymać zarówno MŚP, jak i duże firmy, które realizują innowacyjne projekty w trzech strategicznych obszarach technologicznych. Przedsiębiorstwo – jako wnioskodawca lub beneficjent – nie może być bezpośrednio ani pośrednio kontrolowane przez państwo trzecie lub podmiot zarejestrowany poza UE. Wyjątkiem są kraje należące do Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Szwajcaria, które nie są traktowane jako państwa trzecie.

Minimalna wartość kosztów kwalifikowalnych w projekcie wynosi 10 mln zł, natomiast maksymalna kwota możliwego dofinansowania to 150 mln zł. Wnioskodawca jest zobowiązany do wniesienia wkładu własnego na poziomie co najmniej 25% kosztów kwalifikowalnych, objętych wsparciem w ramach regionalnej pomocy inwestycyjnej. Wkład ten musi pochodzić ze środków finansowych wolnych od publicznego wsparcia. Poziom dofinansowania zależy od kategorii udzielanej pomocy i może się różnić w zależności od specyfiki i lokalizacji projektu.

Więcej informacji na stronie PARP.

Nabory w ramach STEP dla pierwszego typu projektów ogłosiło Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Terminy naborów w NCBR:

· Ścieżka B (Strategiczna niezależność) od 15 lipca do 29 sierpnia 2025 r.,

· Ścieżce A (Innowacyjność) od 22 lipca do 5 września 2025 r.

Więcej informacji na stronie NCBR.