Coraz więcej firm w Polsce dostrzega potencjał sztucznej inteligencji, ale wiele z nich wciąż nie potrafi przekuć go w konkretne działania. Najnowsze badanie przeprowadzone w ramach projektu Bilans Kapitału Ludzkiego pokazuje, jak firmy podchodzą do wdrażania AI, gdzie już ją stosują, co je blokuje oraz jakie kompetencje będą kluczowe w erze cyfrowej transformacji.
Badanie jakościowe ujawniło, że sztuczna inteligencja znajduje zastosowanie w pięciu głównych obszarach:
· obsłudze klienta,
· sprzedaży,
· rozwoju produktów i usług,
· planowaniu/logistyce,
· zarządzaniu ryzykiem.
– Badani przedsiębiorcy najchętniej wdrażają AI w procesach powtarzalnych, łatwych do standaryzacji i niewymagających skomplikowanego nadzoru – mówi Robert Zakrzewski z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. – Firmy podkreślają, że AI najlepiej sprawdza się tam, gdzie człowiek wykonuje czasochłonne, rutynowe zadania – dodaje.
O czym świadczy takie podejście?
– To pokazuje, że bardzo minimalizujemy jeszcze ryzyka. Powtarzalne, rutynowe, nieskomplikowane, ale czasochłonne zadania – to na tym uczą się polskie firmy. Nie eksperymentujemy jeszcze za często w obszarach, które jawią się jako bardziej ryzykowne. Ciekawe jest też to, że firmy z blizniaków bez AI dostrzegają mniej możliwości wdrożeń i mniej potencjalnych korzyści, co wynika z ograniczeń w wiedzy. A jak nie wiedzą, nie mają motywacji do próbowania – dodaje Anna Szczucka z Centrum Ewaluacji i Analiz Polityk Publicznych UJ.
Kto już korzysta z AI?
Spośród badanych firm największy postęp w zakresie wdrażania narzędzi AI widać w dużych i średnich przedsiębiorstwach. To organizacje dysponujące zespołami IT i budżetami, które pozwalają budować zintegrowane z systemami zarządczymi działającymi w firmach rozwiązania. Przebadane mikro i małe firmy sięgają najczęściej po gotowe aplikacje typu plug&play takie jak chatboty, narzędzia do automatyzacji marketingu czy analizy danych. Ich zaletą jest niska bariera wejścia – zarówno finansowa, jak i technologiczna.
AI jako wsparcie i inspiracja
Firmy, które już korzystają z AI, wskazują na konkretne korzyści:
· oszczędność czasu,
· poprawę efektywności,
· odciążenie pracowników od żmudnych zadań,
· lepsze dopasowanie produktów i usług do potrzeb klientów.
Dla wielu z nich sztuczna inteligencja staje się nie tylko narzędziem operacyjnym, lecz także źródłem inspiracji do tworzenia nowych rozwiązań czy eksplorowania danych. W niektórych przypadkach wdrożenie AI wpłynęło też na zmianę kultury organizacyjnej – przyspieszyło cyfryzację i otworzyło zespoły na eksperymenty z nowymi modelami pracy.
– Sztuczna inteligencja to dziś nie tylko zaawansowana technologia, ale przede wszystkim katalizator zmiany sposobu myślenia o procesach i organizacji pracy. W firmach, które aktywnie i refleksyjnie wdrażają te rozwiązania, obserwuje się wzrost innowacyjności oraz gotowości do uczenia się i zdolności adaptacyjnych – mówi Anna Szczucka z Centrum Ewaluacji i Analiz Polityk Publicznych UJ.
W zależności od branży firmy zauważają różne korzyści:
· dostosowanie do oczekiwań klientów (m.in. medycyna, IT/OT, finanse, budownictwo),
· poprawa jakości produktów i usług (handel, marketing, life sciences),
· wpisanie się w trendy technologiczne (transport, logistyka, IT/OT).
Co powstrzymuje firmy przed wdrożeniem AI?
Choć badani przedsiębiorcy, którzy jeszcze nie wdrożyli rozwiązań opartych na AI, dostrzegają ich potencjał, to wielu z nich nie wie, od czego zacząć jej wdrażanie w firmie. Główne bariery to:
· brak wiedzy o dostępnych narzędziach,
· obawy o bezpieczeństwo danych,
· niepewność co do odpowiedzialności za błędy AI,
· niedopasowana infrastruktura IT,
· brak kompetencji cyfrowych i trudności w pozyskaniu specjalistów.
– Część badanych przedsiębiorców dostrzega potencjał AI i wie, że można ona im pomóc w różnych aspektach działalności. Brakuje im jednak wiedzy, jak i od czego zacząć – komentuje Iwona Krysińska z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
Klucz do wdrożeń? Kompetencje i edukacja
Wyniki badania podkreślają wagę kompetencji, takich jak: umiejętność komunikowania się z AI (np. prompt engineering), analityka danych, elastyczność i zdolność adaptacji, umiejętność doboru odpowiednich narzędzi do potrzeb firmy.
Firmy, które już korzystają z AI, znacznie lepiej oceniają swoje kompetencje cyfrowe niż te, które jeszcze nie podjęły takich działań.
Gotowi na przyszłość?
Nowe technologie redefiniują sposób działania firm – niezależnie od ich wielkości. Aby skorzystać z potencjału AI, firmy w Polsce muszą inwestować w narzędzia oraz przede wszystkim w ludzi i kompetencje. Trwa kolejny etap badania – badanie ilościowe, które pozwoli uszczegółowić i poszerzyć zakres wiedzy zdobytej na poprzednich etapach badania oraz przeprowadzić analizy na poziomie ogółu przedsiębiorstw reprezentujących wytypowane do badania branże (mające największy potencjał wykorzystania AI).
Dane pochodzą z badania jakościowego, którego częścią były pogłębione wywiady z 25 parami bliźniaczych firm (o zbliżonej charakterystyce, m.in. tej samej branży i wielkości, z których jedna wykorzystuje AI, a druga nie, podobnej skali i branży – jedna korzystająca z AI, druga jeszcze nie). Przeprowadzono ponad 50 wywiadów z przedstawicielami zarządów firm, dyrektorami IT, właścicielami przedsiębiorstw, czyli kluczowymi osobami w firmach.
O badaniu:
Badanie zostało zrealizowane w ramach tematycznego modułu projektu Bilans Kapitału Ludzkiego AI – inicjatywy Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości i Uniwersytetu Jagiellońskiego. To jedno z największych źródeł danych o rynku pracy w Polsce, prowadzone od 2009 roku. Projekt łączy badania przekrojowe i tematyczne, odpowiadające na aktualne wyzwania rynku i gospodarki.
Kontakt dla mediów
e-mail: media@parp.gov.pl
