Od papierowych map do samochodów autonomicznych - historia telematyki

Choć sam termin „telematyka” pochodzi z języka francuskiego (telematique, czyli połączenie telecommunication i informatique), to jej początku należy szukać za Oceanem Atlantyckim. W samym środku Zimnej Wojny Marynarka Wojenna Stanów Zjednoczonych za pomocą sześciu satelitów krążących wokół biegunów opracowała Globalny System Pozycjonowania (GPS), który miał służyć lokalizowaniu okrętów podwodnych z bronią nuklearną.[1] To właśnie ta technologia dała początek temu, co dziś nazywamy telematyką. Dziś, w 2018 roku, codziennie korzystamy z GPSu, używając naszych telefonów komórkowych i systemów nawigacji satelitarnej. Aby określić naszą lokalizację, urządzenie korzysta z danych dostarczanych z conajmniej trzech sztucznych satelitów okrążających naszą planetę.

W latach dziewięćdziesiątych, w telematyce pojawiły się dwa ważne trendy. Jednym z nich było dążenie do ulepszenia wyposażenia  zabezpieczającego w pojazdach, w tym takich funkcji, jak obowiązkowe poduszki powietrzne i światła do jazdy dziennej. Drugi dotyczył zwiększonego zainteresowania postępami w elektronice, komunikacji, technologii GPS i  komórkowej. Wiązało się to również z pewną przełomową decyzją: w 1996 roku, prezydent Clinton podpisał dyrektywę, która stanowiła, że GPS stał się międzynarodowym narzędziem. Dyrektywa ta oznaczała, że prywatni obywatele i firmy będą mogły bezpłatnie korzystać z geolokalizacji. Pod koniec lat 90. zaczęły powstawać pierwsze systemy lokalizowania pojazdów, wykorzystujące podłączony do nich sprzęt, który łączył się z oprogramowaniem zainstalowanym na komputerach za pośrednictwem lokalnych serwerów.

Rozwój telematyki nabrał tempa w pierwszej dekadzie XXI wieku, a postęp technologiczny był coraz szybszy. W pierwszych latach nowego tysiąclecia internetowe systemy zarządzania flotą były hostowane w sieci, a dane były widoczne w czasie rzeczywistym. Jednakże, bez dostępu szerokopasmowego, aktualizacja map zajmowała pół dnia, a ładowanie stron było boleśnie powolne, lokalizacje aktualizowały się co 30 minut. Firma TomTom wprowadziła na rynek masowy pierwszy na świecie odbiornik GPS do nawigacji satelitarnej (satnav) w 2004 roku. Stworzenie go zmieniło sposób poruszania się ludzi na całym świecie. W 2005 r. pierwszy nowoczesny satelita rozpoczął transmisję drugiego sygnału dla osób cywilnych, co znacznie poprawiło wydajność GPS. W tym samym roku, firma TomTom pozyskała jednego z wiodących dostawców rozwiązań do zarządzania flotą, DataFactory. To przejęcie pozwoliło firmie TomTom połączyć technologię WEBFLEET firmy Datafactory z jej własną, co pomogło w zapewnieniu pozycji lidera w dziedzinie telematyki.

Wraz z rozwojem modelu oprogramowania oferowanego w formie usługi (SaaS), od 2010 roku telematyka zaczęła nabierać jej obecnego kształtu. Platformy takie jak WEBFLEET TomTom Telematics zaczęły zapewniać wszystkie usługi w chmurze z wysokimi prędkościami dostępu do danych. Pozycje pojazdów są teraz aktualizowane co kilka sekund, a systemy dostarczają ostrzeżeń zwrotnych o szybkości jazdy bezpośrednio do kierowcy w czasie rzeczywistym.

W ciągu ostatnich kilku lat, w szczególności od 2015 r., firmy coraz chętniej otwierają się na rozwiązania telematyczne, dzięki czemu branża rośnie w tempie 20 - 25% rocznie.[2] Od 2017 r. wiele samochodów opuszcza fabryki, będąc już wyposażonymi w ponad 100 czujników, które generują stały strumień informacji. Pomiar danych takich jak lokalizacja, wydajność, parametry fizyczne i zachowanie kierowcy, jest wykonywany często kilka razy na sekundę, a ilość danych generowanych przez te czujniki jest ogromna.

Rozwiązania telematyczne, które zazwyczaj  składają się z centralnej platformy i dziesiątek lub tysięcy urządzeń  zainstalowanych w pojazdach flotowych, zapewniają menedżerom wgląd w jej wydajność za pomocą przejrzystych dashboardów i obszernych raportów. To z kolei pomaga im obniżyć całkowity koszt  posiadania poprzez analizę wykorzystania pojazdu,  stylu jazdy kierowcy i stanu auta.

Od pierwszego systemu GPS stworzonego przez wojsko Stanów Zjednoczonych minęło ponad  pięćdziesiąt lat. Obecnie dostępna ogromna ilość  danych (“big data”), wszechobecna automatyzacja  i samouczące się urządzenia (“machine learning”) umożliwiają kolejne przełomowe zmiany, a telematyka stała się nieodłącznym elementem naszego życia. Zmiany technologiczne napędzane przez automatyzację i uczenie maszynowe pozwalają przewidywać się, że do 2025 roku zdecydowana większość samochodów będzie wyposażona w gotowe zintegrowane systemy telematyczne, a po drogach jeździć będzie nawet 22 miliony[1] samochodów autonomicznych zasilanych danymi telematycznymi.

Więcej informacji na temat historii telematyki znajduję na specjalnie przygotowanej stronie TomTom Telematics.

[1] NASA (2012) “Global Positioning System History”   https://www.nasa.gov/directorates/heo/scan/communications/policy/GPS_History.htm  
[2] Fleet Owner (2015) “Telematics will change trucks and  trucking”   http://www.fleetowner.com/technology/telematics-will-change-trucks-and-trucking  
[3] Juniper Research (2016) “ON TRACK WITH SELF-DRIVING VEHICLES  2.0”  https://www.juniperresearch.com/document-library/white-papers/on-track-with-self-driving-vehicles-2-0